مقدمه

با گسترش شهرنشینی و محدودیت زمین جهت ساخت و ساز، ساختمان‌ها به سمت بلند مرتبه شدن رفته و به ناچار افراد زیادی در یک ساختمان حضور می یابند و تحت تاثیر عوامل محیطی، فیزیکی و بیولوژیکی داخل ساختمان قرار می‌گیرند، این امر در بعضی موارد می تواند باعث بروز بیماری SBS در افراد شود. این علائم می تواند در افراد حاضر در ساختمان های اداری، دانشگاهی، مدارس و بیمارستان ها بروز کند.

سندرم ساختمان بیمار

SBS مجموعه ای از نشانه های عصبی، تحریکی، تنفسی، پوستی و حسی است که به دلیل شرایط فیزیکی و روانی محیط کار ایجاد می‌شود.

از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی سندرم ساختمان بیمار عارضه‌ای شایع میان کارکنان اداری است که با علائمی چون التهاب چشم، بینی، گلو، پوست، سرفه‌های خشک، گیجی، منگی، خستگی و حساس شدن نسبت به بوها مشخص می‌شود. البته با ترک ساختمان، بیشتر علائم برطرف می‌شوند. طراحی ناکارآمد ساختمان، فعالیتهای شاغلین، تهویه نامناسب، آلاینده‌های شیمیایی و بیولوژیک به عنوان ریسک فاکتورهای مطرح شده می‌باشند. SBS می‌تواند بر میزان رضایتمندی نیز اثرگذار باشد و شاغلین با علائم SBS، رضایتمندی کمتری از خود نشان می‌دهند.

علائم بیماری سندرم ساختمان بیمار در دو گروه علائم تنفسی و علائم سیستم عصبی مرکزی شامل: سردرد، تحریک گلو، بینی و چشم، سرفه‌های خشک و خارش‌دار، احساس سبکی سر، تهوع، اختلال در تمرکز حواس و احساس بوی نامطبوع در محل کار جای می‌گیرند. این بیماری باعث می‌شود که افراد حاضر در ساختمان حالات روحی و جسمی نامطلوبی را تجربه کنند.

محققان فاکتورهای مؤثر بر SBS را در سه دسته فاکتورهای محیطی و آلاینده‌ها، فاکتورهای فردی و فاکتورهای ساختمانی طبقه‌بندی نموده اند.

ویژگی اصلی علائم ذکر شده این است که با ورود به ساختمان و یا اندکی پس از آن آغاز می‌شوند و با خروج از ساختمان از بین می‌روند. شایان ذکر است که برای مشخص شدن و بروز مشخصه‌های این بیماری، حداقل یک سال سابقه کار و وجود دو نشانه به مدت یک ماه لازم می باشد.

روایی و پایایی این پرسشنامه در پژوهشی که توسط قانعیان و همکاران در ارتباط با بخش مراقبت‌های ویژه یک بیمارستان صورت گرفت، با آلفای کرونباخ (P=0/75) تأیید شد. این پرسشنامه دارای چهار بخش بود؛ بخش اول شامل اطلاعات دموگرافیک، بخش دوم و سوم دربرگیرنده سؤالاتی درباره علائم و بیماریها و دو بخش دیگر در مورد محیط و شرایط کاری. ذکر این نکته ضرورت دارد که در پرسشنامه مورد نظر پاسخ به سؤالات مربوط به علائم سندرم به صورت “بله، گاهی اوقات، بله بعضی اوقات و نه هرگز” تقسیم‌بندی شده‌اند. افرادی که اغلب اوقات و گاهی اوقات حداقل یکی از علائم عمومی و نورولوژیک همچون احساس سنگینی سر، سردرد، تهوع، سرگیجه، مشکل در تمرکز و یک علامت مثبت در تحریک مخاط تنفسی شامل: تحریک، خارش و آبریزش بینی، عطسه، خشکی گلو، سرفه و یا خارش و آبریزش چشم، خشکی و قرمزی پوست صورت، پوسته پوسته شدن و خارش پوست سر و گوشها، خشکی دست و قرمزی پوست صورت را دارند و آن را ناشی از محیط کار می‌دانند به‌عنوان موارد مثبت سندرم ساختمان بیمار در نظر گرفته می‌شوند. لازم به ذکر است که افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند سینوزیت، میگرن، آلرژی و حساسیت و یا بیماری‌های حاد و مزمن فعال از پژوهش حذف می‌شوند.

برای دانلود پرسشنامه ساختمان بیماری نسخه MM040EA از لینک زیر استفاده نمایید.

بخش دانلود: