دونالد نورمن طراحی را به سه حوزه طراحی­ صنعتی، طراحی تعامل و طراحی تجربه تقسیم ­بندی کرده ­است.

طراحی تعامل؛ به برقراری ارتباط افراد با محصولات و فناوری می پردازد که با هدف غنی کردن فهم کاربران از محصول و دانستن ویژگی محصولات است. به زبان ساده طراحی تعاملی به طراحی رابط بین کاربران و محصولات می پردازد و یکی از اجزای مهم در طراحی تجربه ­ی کاربر است.

اصطلاح «طراحی تعاملی» به مثابه­ یک چتر است که جنبه‌های گوناگونی از حوزه طراحی را پوشش می‌دهد، از جمله: طراحی واسط کاربر، طراحی نرم‌افزار، طراحی کاربر- محور، طراحی محصول، طراحی وب، و طراحی سامانه‌های محاوره‌ای. از آنجا که طراحی تعاملی، یک مهارت میان‌رشته‌ای است، متخصصین این حوزه باید با علوم گوناگونی آشنایی داشته باشند؛ از جمله: روان‌شناسی، ارگونومی، طراحی صنعتی، علوم شناختی و اطلاع‌رسانی، گرافیک، انفورماتیک، و غیره.

طراحی تعاملی چیست و به چه کاری می آید؟

طراحی تعاملی یکی از بخش های مهم و اســاســی در چتر بزرگ تجربه کاربری اســت. در این مقاله، تشــریح می کنیم که طراحی تعاملی چیست، برخی از مدل های مفید را برر سی می کنیم و همچنین به طور خلاصه توصیف می کنیم که طراحی تعاملی عموما چه کاری را انجام می دهد.

درکی ساده و مفید از طراحی تعاملی

طراحی تعاملی را می توان در یک مفهوم و شرایط ساده (و نه اینکه ذاتا ساده باشد) فهمید.طراحی تعاملی نوعی از طراحی اســت که از تعاملات بین کاربران و محصـولات پدید می آید. خیلی وقت ها که آدم ها در مورد طراحی های تعاملی صحبت می کنند ، در واقع تمایلشان بیشتر به محصولات و خدمات نرم افزاری و دیجیتال مثل وب سایت ها و اپلیکیشن ها می باشد .هدف طراحی تعاملی ساخت محصولاتی است که قادر هستند تا کاربر را برای رسیدن به اهداف خود در بهترین مسیر و روش ممکن هدایت و راهنمایی کند (کمک به دستیابی هرچه بیشتر اهداف).

اگر این تعریف و توضـیح گسـتردگی خود را دارد به این دلیل اسـت که طراحی تعاملی رشـته و حوزه ای نسـبتا خیلی وســیعی اســت: تعاملات بین یک کاربر و یک محصـــول اغلب شـــامل المان هایی مثل المان های زیبا شـــناختی ، حرکات، صـــداها و فضــاهای کاری و المان های زیاد دیگریســت.و البته هر کدام از این المانها هم خودشــان می توانند شــامل فیلد ها و بخش های خاص بیشتری باشند، مثل طراحی صدا برای ساخت صدای هایی که برای تعامل با کاربر مورد نیاز است.

همان طور که از قبلتر می دانید ، یک هم پوشانی خیلی بزرگی بین طراحی تعاملی و طراحی تجربه کاربری  وجود دارد. بعد از همه این ها ،طراحی یوایکس در مورد شکل دادن به تجربه هایی که از یک محصول استفاده می شود صحبت می کند، و قسمت بیشتری از این تجربه ها شامل برخی تعاملات بین کاربر و محصول و یا خدمات می شود.اما طراحی تجربه کاربری خیلی بیشتر از طراحی تعاملی است به طوری که می شود گفت : شامل تحقیقات کاربری ( پیدا کردن کسانی که واقعا کاربران ما در وهله اول هستند)، ساخت پرسنای کاربری (چرا و در چه شرایطی و چطور از محصول استفاده میکنند)،انجام انواع تست های کاربری و تست های دسترس پذیری و کاربردپذیری و خیلی چیز های دیگر هم می شود .

پنج بعد طراحی تعاملی یک مدل مفید برای این است که بتوان فهمید طراحی تعاملی شامل چه چیز هایی می شود. ،Gillian Crampton Smith یک مدرس در اکادمی طراحی تعامل ، اولین تعریفی که مفهوم  چهار بعدی از زبان طراحی تعاملی را ارائه کرده است و بعدا از او ، Kevin Silver طراح ارشد طراحی تعاملی در لابراتوار IDEXX ،پنجمین بعد از این مفاهیم را به آن اضافه کرد.

• اولین بعد: واژه ها و عبارات و اصطلاحات 

 متون و عبارات و واژه ها — مخصــوصــا آنهایی که در تعاملاتی مثل برچســب های دکمه ها اســتفاده میشود– بامعنا و ساده باشند تا سریع و ساده فهمیده شوند.آنها باید اطلاعات را به کاربران معرفی کنند و ارتباط دهند، اما نه آنقدر اطلاعات را زیاد کنند که دقت و فهم کاربر کم شود.

• دومین بعد: ارائه های بصری

این بعد مربوط به عناصر گرافیکی مانند تصاویر ، تایپوگرافی و آیکون هاست که کاربران با آنها در تعامل هستند. این ها معمولا به عنوان مکمل بعد اول (عبارات و واژه ها) برای ارتباط دهی و تکمیل اطلاعات استفاده می شوند.

• سومین بعد: اشکال فیزیکی یا فضای کاری

از چه طریقی اشــکال فیزیکی و کاربران با هم در تعاملند؟ یک لپ تاپ ، با موس یا تاچ پد؟ یا یک اسمارت فون ، یا انگشتان دست کاربران ؟ و در چه نوع فضای فیزیکالی این کار را انجام می دهند؟ برای مثال ،آیا کاربرانی که در قطاری پر ازدحام ایســـتاده اند درحالی که با اســـمارتفون خود از اپلیکیشن یا وب سایت (محصول/ سرویس) در حال استفاده اند ، یا حتی روی نیمکت یا صندلی یا حتی پشت میزی که در دفتر کار خود نشسته و درحال گشت و گذار در  دنیای دیجیتال هستند، چه رفتاری دارند و چطوری اند؟ همه این ها بر تعاملات بین کاربر و محصولات تاثیر دارند.

• چهارمین بعد: زمان

شــاید این بعد کمی انتزاعی بنظر برســد ، این بعد بیشــتر به رســانه هایی که با زمان درحال تغییرند اشـاره می کند(انیمیشـن ها و ویدئو و صـدا ها )حرکت و صـداها نقش مهمی را در ارائه فیدبک صـدا و تصویر برای کاربر ایفا می کنند.البته یک نگرانی هم این است که مقدار زمانی که کاربر برای تعامل با محصول صرف می کنند هم در نظر گرفته شود : آیا کاربران فرایند های خود شان را می توانند پیدا کنند و به اهدافشان برسند؟ یا بعدا می توانند برخی از تعاملاتشان را دوباره از سر بگیرند و ادامه دهند؟

• بعد پنجم: رفتار ها

این بعد هم شامل مکانیسمی از یک محصول می باشد: کاربران روی وبسایت چطور اقدامات لازم خود را انجام می دهند؟ و کاربران چطور محصـــول را مدیریت می کنند؟ به عبارت دیگر، چگونگی ابعاد گقته شـــده را در تعامل با محصـــول را بررســـی می کنند.همچنین شـــامل واکنش هایی از کاربران و محصولت هستند مثل فیدبک های احساسی سوالات مهم و اساسی که طراحان تعاملی ممکن است بیشتر بپرسند در این پنج بعد نامبرده شــده چطور طراحان تعاملی مشــغول به کارند تا تعاملات مفید و قابل درکی را ایجاد کنند؟

برای فهمیدن و رسیدن به پاسخ دقیق این مساله، می توانیم، به برخی از سوالات مهمی که طراحان در هنگام طراحی کردن برای کاربران خود با آن برخورد می کنند، نگاهی بیاندازیم.

۱ – کاربر با انگشت موس (رابط لمسی) یا موس خود به طور مستقیم چه کاری را با رابط کاربری محصول می تواند انجام دهد؟ این سوال به ما کمک می کند تا تعریفی بهتر از تعاملات کاربر با محصول داشته باشیم.

۲ – کاربر در مورد ظاهر ( رنگ،شکل،اندازه و هرچیز مرتبط دیگر ) و چگونگی عملکرد آنها چه میگوید؟ این سوال ابه ما کمک می کند تا سرنوشت کاربران را درباره اینکه چه رفتارهایی امکان پذیر است، ارائه دهیم.

۳ – آیا نشان دادن پیغام های خطا راه خوبی برای رفع مشکل یا توضیح اینکه چرا این اتفاق افتاده است به کاربر است؟ این مساله هم به ما مکان پیش بینی و کاهش خطا و اشتباهات را می دهد.

۴ – کاربر عملی را انجام می دهد چه فیدبکی دریافت می کند؟ این مساله هم به ما اجازه می دهد تا مطمئن شویم که سیستم فیدبک لازم را در یک زمان معقولانه و قابل قبول بعد از عملکرد کاربر ارائه می کند.

۵ – آیا المان های رابط کاربری اندازه قابل قبولی برای تعاملات لازم با آنها را دارند؟ سوالاتی از این قبیل به ما کمک می کنند تا بطور استراتژی وار در مورد هر المانی که در محصول مورد استفاده قرار می گیرد فکر کنیم.

۶ – آیا فرمت های آشنا یا استاندارد های لازم و موجود مورد استفاده قرار می گیرند؟ المان ها و فورمت های استاندارد برای سادگی و افزایش قابلیت یادگیری محصول مورد استفاده قرار می گیرند. 

خب حالا طراحان تعاملی چه کار می کنند؟

خب جواب دادن به این سوال به موارد زیادی بستگی دارد..!! مثلا، اگر شرکتی به اندازه ای بزرگ است و منابع عظیمی در اختیار دارد، ممکن است بخش های شغلی جدایی برای طراح یو ایکس و طراح تعاملی در نظر بگیرد. در تیم های طراحی بزرگ هم، ممکن است محقق یوایکس (UX researcher)، یک معمار اطلاعات (information architect)، یک طراح تعاملی (interaction designer) و یک طراح بصــری (visual designer) را جداگانه انتخاب کنند. اما در تیم ها و شــرکت هایی کوچکتر، بیشتر مشاغل طراحی یوایکس ممکن اســت که توســط یک یا دونفر انجام شود، کسی که ممکن است بخش کوچکی از طراحی تعاملی را بر عهده داشته باشد و ممکن هم هست که کاری با آن نداشته باشد. با این حال یک سری از وظایف و کارهایی که یک طراح تعاملی در طی کار خود ممکن است انجام دهد را نام می بریم.