استراتژی انتخاب روش ارزیابی در ارگونومی
قبل از انتخاب روش ارزیابی، مهم است که در ابتدا وظیفه را مشاهده کرده و با عناصر، حرکات و ابزار مورد استفاده در آن وظیفه آشنا شوید و یک ارزیابی ارگونومی اولیه برای آن شغل انجام دهید. ارزیابی اولیه باید بطور کلی شامل عوامل ارگونومیکی مانند پوسچرهای نامناسب، حرکات موثر و قوی و حرکات تکراری باشد. همچنین این مهم است که وزن کلیه قطعات و یا ابزارهای دستی مورد استفاده در طول کار را بدانید.
برای ارزیابی بهتر یک شغل، توصیه می شود که شغل مورد نظر را به وظایف اصلی آن تقسیم کنید و بجای ارزیابی کل شغل، هر یک از این وظایف را مورد ارزیابی قرار دهید. برای تقسیم یک شغل به وظایف آن، در ابتدا شغل مورد نظر را در چندین چرخه مشاهده کنید تا اطمینان حاصل کنید که با کار و چگونگی انجام منظم آن آشنا شده اید. هر وظیفه نیز باید به راحتی قابل شناسایی باشد و آغاز و پایان هر وظیفه مشخص گردد.
هنگامی که شغل مورد نظر شکسته شد و آن را به وظایف اصلی اش تقسیم نمودید، برای هر یک از وظایف شغلی، روش ارزیابی مناسب با آن را انتخاب کرده تا عوامل خطر مرتبط با آن وظیفه را ارزیابی کنید.
در هنگام انتخاب روش مورد نظر جهت ارزیابی یک وظیفه، مهم است تا روشی انتخاب شود که:
- عوامل خطر مشخص شده در ارزیابی اولیه آن وظیفه را ارزیابی کند.
- نواحی بدن مورد استفاده در انجام وظیفه را ارزیابی کند.
- اگر وظیفه پیچیده و یا چند وظیفه ای است روش مورد نظر دارای مدت زمان نیز باشد.
- نتایج مورد نیاز را فراهم کند (نتایج کیفی یا کمی).
شکستن یک شغل به وظایف تشکیل دهنده آن و انتخاب روش ارزیابی مناسب برای هر وظیفه، در زیر نشان داده شده است.
۱- مشاهده شغل مورد نظر
۲- شکستن شغل به وظایف کوچکتر
- برای وظایف حمل دستی بار
- برای وظایف غیر حمل دستی بار
برای وظایف غیر حمل دستی بار
۱- عوامل خطر اولیه ارگونومی را با انتخاب روش صحیح از لیست زیر شناسایی کنید:
الف) چک لیست ارزیابی
- OSHA Screening Tool
- WISHA Caution / Hazard zone
ب) روش های نیمه کمی
- PLIBEL
- OCRA
- QEC
۲- روش ارزیابی را بر پایه عوامل خطر اولیه ارگونومی که توسط ابزارهای فوق شناسایی شده اند انتخاب کنید:
الف) خطر اولیه: پوسچر نامناسب
- روش ارزیابی پوسچر کل بدن (REBA, QEC, OWAS)
- روش ارزیابی پوسچر اندام فوقانی (ROLA)
ب) خطر اولیه: فعالیت تکراری – روش مورد نظر را با توجه به ناحیه بدنی تحت تاثیر انتخاب کنید:
- فعالیت دست (SI, CTD RI, ACGIH HAL)
- ارزیابی کل بدن (MFA)
ج) خطر اولیه: نیروی بیش از حد – روش مورد نظر را با توجه به ناحیه بدنی تحت تاثیر انتخاب کنید:
- SI
- ACGIH HAL
د) خطر اولیه: ارتعاش – روش مورد نظر را با توجه به ناحیه بدنی تحت تاثیر انتخاب کنید:
- ACGIH HAV
۳- آیا وظیفه قابل قبول است؟
- بله: بدون خطر ارگونومی
- خیر: اجرای تغییرات و ارزیابی مجدد شغل
برای وظایف حمل دستی بار
۱- ابزار ارزیابی را بر اساس نوع حمل دستی بار انتخاب کنید:
الف) برای وظایف کشیدن / هل دادن بار
- Snook
- KIM-PP
- Arbouw
ب) برای وظایف بلند کردن پایین آوردن و حمل کردن بار
- ACGIH Lifting
- WISHA Lifting
- Utah
- Snook
- KIM-LHC
- Arbouw
- MAC
۲- آیا وظیفه قابل قبول است؟
- بله: بدون خطر ارگونومی
- خیر: اجرای تغییرات و ارزیابی مجدد شغل: استفاده از معادله بار NIOSH سپس دوباره
آیا وظیفه قابل قبول است؟
- بله: بدون خطر ارگونومی
- خیر: اقدامات اصلاحی ضروری است