تحریک فراجمجمه ای با جریان مستقیم – tDCS
دستگاه tDCS چیست؟
tDCS مخفف کلمه ی Transcranial Direct Current Stimulation به معنی تحریک فراجمجمه ای با جریان مستقیم است.
این ابزار یکی از تکنولوژی های جدید نورماژولیشن یا تعدیل عصبی است که استفاده از آن به سرعت در درمان و کنترل بسیاری از اختلالات عصبی و شناختی در حال توسعه است.
دستگاه tDCS که یک استیمولاتور الکتریکی با دقت بالا و جریان پایین است که با کمک پدهای اسفنجی جریان الکتریکی حداکثر ۲ میلی آمپر را وارد سر می کند. این جریان پایین باعث افزایش عملکرد نورونها در سطح کورتکس می گردد.
این روش یکی از روش های محبوب و غیر تهاجمی برای تحریک مغز می باشد از جریان الکتریکی جهت تحریک پذیری قشر مغز همچنین تغییر فعالیت های عصبی، استفاده می شود. افزایش یا کاهش فعالیت برخی نواحی مغز توسط تحریک فراجمجمه ای، باعث می شود عملکرد های خاصی از مغز تقویت یا سرکوب شوند.
ﺗﺤﺮﯾﮏ آﻧُدال
تحریک آﻧُدال ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻤﺎل آﻧﺪ (اﻟﮑﺘﺮود ﻣﺜﺒﺖ) ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮی ﻋﺼﺒﯽ (دﭘﻼرﯾﺰاﺳﯿﻮن) ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻧﻮرون، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻧﻮرون ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدد. اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﺤﺮﯾﮏ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﺎن ﺑﺎ ﻫﺪف اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺎﺻﯽ از ﻣﻐﺰ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﺎتدال
ﺑﺮﺧﻼف تحریک آﻧُﺪال، tDCS ﮐﺎﺗﺪی ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻤﺎل ﮐﺎﺗﺪ (اﻟﮑﺘﺮود ﻣﻨﻔﯽ) ﺑه ﻤﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮی ﻋﺼﺒﯽ (ﻫﯿﭙﺮﭘﻼرﯾﺰاﺳﯿﻮن) می باشد ﮐﻪ ﻧﻮرونﻫﺎ را در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺳﺮﮐﻮب ﻣﯽ ﮐﻨد. اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﺤﺮﯾﮏ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﻔﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺪف درﻣﺎن ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ در ﺑﺮﺧﯽ مناطق مغز ﺑﺎﺷﺪ.
tDCS چگونه کار می کند؟
دستگاه tDCS با انتشار یک جریان الکتریکی ضعیف (۲ – ۰٫۱ میلی آمپر)، از طریق اتصال الکترودها به پوست سر فرد به مناطق خاصی از مغز منتقل می شود. در این دستگاه یک الکترود به عنوان الکترود هدف و دیگری به عنوان الکترود مرجع شناخته میشود. در طول تحریک، جریان بین الکترودها برقرار می شود و از مغز عبور می کند تا یک مدار را کامل کند.
این ابزار ارزشمند منجر به ایجاد روابط مغزی-رفتاری در حوزههای مختلف شناختی، حرکتی، اجتماعی و عاطفی شده است. همچنین در جمعیت های سالم، سبب اصلاح موقت رفتار، سرعت بخشیدن به یادگیری و تقویت عملکرد حافظه شده است.
در حال حاضر هزاران مقاله معتبر علمی با موضوع تحریک فراجمجمه ای TES/tDCS در جهان منتشر شده است.
موارد کاربرد دستگاه tDCS
دستگاه tDCS به عنوان یک روش کمکی موثر، به درمان برخی از اختلالات عصبی و شناختی کمک می کند که این اختلالات عبارت اند از:
- افسردگی
- آلزایمر
- پارکینسون
- بیش فعالی (ADHD)
- ترس و اضطراب
- سوء مصرف مواد
- سردرد های میگرنی
- بیخوابی
- پرخوری عصبی
- وز وز گوش
- جنون جوانی
- درد ناشی از صدمات تروماتیک نخاعی
- عوارض ناشی از سکته مغزی
- اختلالات گفتاری ناشی از سکته مغزی
مدت زﻣﺎن ﮐﺎر ﺑﺎ دستگاه tDCS
ﯾﮏ ﺟﻠﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﮐﺎر ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎه tDCS ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﯿﻦ ۵ ﺗﺎ ۴۰ دﻗﯿﻘﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ و ﭘﺮوﺗﮑﻞ ﻫﺎی درﻣﺎﻧﯽ در ﻧﺸﺮﯾﺎت ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﻦ ۲۰ ﺗﺎ ۳۰ دﻗﯿﻘﻪ را ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ که به ﺻﻮرت دوره ﻫﺎی ۱۰ ﺗﺎ ۱۵ روزه ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ.
ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫند ﮐﻪ ﭼﻨﺪ روز ﭘﺲ از اﺳﺘﻔﺎده از tDCS اﺛﺮات ﻣﺜﺒﺘﯽ را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺑﻬﺒﻮدی در ﺟﻠﺴﺎت اول می باشد.
دوره ی درمان با دستگاه tDCS
درمان با استفاده از این روش ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ ﯾﺎ ﯾﮏ ﺑﺎر در ﻫﻔﺘﻪ انجام می شود، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻃﻮل دوره درﻣﺎن با روش tDCS از ﯾﮏ هفته ﺗﺎ ۶ ﻣﺎه ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ.