ارگونومی شناختی

خواب آلودگی

Drowsiness

خواب آلودگی محل کار یکی از مشکل‌هایی‌ست که می‌تواند گریبان افراد را بگیرد و رها نکند. شاید این مشکل برای شما هم پیش آمده باشد. پشت میز کار نشسته‌اید و خمیازه‌های متوالی امان شما را بریده است. دلتان می‌خواهد همین الان از پشت میز بلند شوید و بروید رختخواب گرم‌ونرم خودتان را در آغوش بگیرید و یک دل سیر بخوابید.

ممکن است در همین لحظه ذهنتان درگیر این سوال باشد که: “چجوری از شر این خواب‌آلودگی خلاص شم؟”؛ چراکه خودتان بهتر می‌دانید که اگر قرار باشد همیشه سر کار بخوابید، شاید کارتان را به‌زودی از دست بدهید. شما که نمی‌خواهید این اتفاق بیفتد. می‌خواهید؟ بنابراین برای پاسخ به این سوال که دلایل خواب آلودگی محل کار چیست و چگونه می‌توان جلوی آن را گرفت، با مقاله پیش‌ رو همراه باشید.


دلایل خواب آلودگی محل کار

قبل از آن که بخواهیم راه‌های پیش‌گیری از خواب‌آلودگی را با شما درمیان بگذاریم، باید ابتدا شما را با بعضی از دلایلی که ممکن است باعث خواب آلودگی محل کار شوند آشنا کنیم.

خواب کم

یکی از واضح‌ترین دلایل خواب آلودگی محل کار، نداشتن خواب کافی‌ست. ممکن است شرایط زندگی شما به‌گونه‌ای باشد که نتوانید به اندازه کافی بخوابید. اگر در محل کار احساس خستگی می‌کنید، احتمالا با داشتن یک یا دو شب خواب خوب، مشکل خواب آلودگی محل کارتان برطرف می‌شود.

استفاده زیاد از صفحات نمایش

بسیاری از افراد در محل کار یا در خانه زمان زیادی را جلوی صفحات نمایش می‌گذرانند. گوشی، لپ‌تاپ و تبلت، نور آبی ساطع می‌کنند که کیفیت خواب را کاهش می‌دهد و باعث استرس و افسردگی می‌شود.

از طرف دیگر، افرادی که به‌سختی دست از کار می‌کشند دچار خواب‌آلودگی و فرسودگی می‌شوند. پیش از هرچیز بهتر است قبل از رفتن به رختخواب، دست از سر کچل وسایلی مثل تلویزیون و گوشی بردارید!

نداشتن فعالیت بدنی

اگر شغل شما به‌گونه‌ای‌ست که باید ساعت‌های زیادی را پشت میز یا جلوی کامپیوتر بنشینید و نمی‌توانید فعالیت بدنی هم داشته باشید؛ احتمالا به خواب آلودگی محل کار دچار خواهید شد.

مسائل مربوط به کار و شیفت کاری

طبیعی‌ست که اگر ساعات کاری شما طولانی باشد، اضافه‌کاری کنید یا شغل دوم داشته باشید، به خواب آلودگی محل کار دچار خواهید شد. افرادی که باید شیفت شب کار کنند هم ممکن است از این مشکل رنج ببرند. کم‌بودن زمان استراحت بین شیفت‌های کاری، یکی دیگر از عواملی‌‌ست که در خواب آلودگی محل کار تاثیر دارد. از طرف دیگر شرایط محیط کار مثل دما، روشنایی و تهویه هم می‌توانند در این مسئله اثرگذار باشند.

دلایل دیگر برای خواب آلودگی محل کار

  • زیاد خوابیدن
  • غذاهای ناسالم
  • افسردگی
  • داروهای خاص
  • استرس
  • اختلالات خواب مثل آپنه (توقف تنفس)
  • جت‌لگ یا پرواز زدگی
  • انجام کارهای تکراری


چگونه از خواب آلودگی جلوگیری کنیم

قبل از هر چیز باید بفهمید که به چه علت از خواب آلودگی محل کار رنج می‌برید. بعد از این مرحله می‌توانید برای رفع آن اقدام کنید. برای پاسخ به این سوال که چگونه از خواب آلودگی جلوگیری کنیم، راهنمای زیر را مطالعه کنید.

با کار در اوج بهره‌وری

برای پیشگیری از احساس خواب آلودگی محل کار بهترین ساعتی از روز را که بیشتر از همیشه هوشیار هستید شناسایی کنید؛ سپس این ساعات را برای زمانی که به تمرکز زیاد و کار عمیق احتیاج دارید، اختصاص دهید. در ساعاتی از روز که سطح انرژی شما پایین است به کارهای ساده‌تر بپردازید.

با افزایش انگیزه

کمبود انگیزه می‌تواند بر سطح انرژی تاثیر بگذارد و باعث خواب آلودگی محل کار شود. البته توقع نداشته باشید که با انتظارکشیدن، انگیزه خودش از راه می‌رسد! به‌جای این که یک گوشه بنشینید و زیر لب بخوانید: “نشسته‌ام به در نگاه می‌کنم، تو از کدام راه می‌رسی؟”؛ از جای خود بلند شوید و از شلوغی محیط خود بکاهید. به‌هم‌ریختگی باعث حواس‌پرتی و بی‌انگیزگی می‌شود.

همچنین اگر برای انجام کاری انگیزه ندارید، به خودتان بگویید که فقط پنج دقیقه برای آن وقت می‌گذارید. احتمالا بعد از پنج دقیقه تمام کار را انجام می‌دهید.

با یک چرت کوتاه

اگر در محل کار خسته هستید، با یک چرت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه‌ای می‌توانید هوشیاری خود را افزایش دهید و عملکردتان را بهبود بخشید. البته امیدواریم که مدیرتان این درک را داشته باشد که با اندکی استراحت، شما می‌توانید جلوی روند خواب آلودگی خود را بگیرید و در نهایت این مدیر شما خواهد بود که سود می‌کند. برای این کار نیازی به اتاق مخصوص خواب، پتو یا بالش ندارید. روی همان صندلی کمی چرت بزنید.

با تعادل کار و زندگی

برای جلوگیری از خواب آلودگی محل کار، بین کار و زندگی‌تان تعادل ایجاد کنید. داشتن اوقات فراغت باعث می‌شود روز بعد از آن در محل کار، خلاق‌تر و متمرکز‌تر باشید. اجازه ندهید تماس‌ها و ایمیل‌های کاری در زمان‌های شخصی شما اختلال ایجاد کنند. اگر می‌خواهید دچار خواب آلودگی در محیط کار نشوید، در زمان فراغت خود کار را فراموش و این شعر را ذکر روزانه خویش کنید: برخیز و مخور غم جهان گذران/بنشین و دمی به شادمانی گذران.

با یوگا

در برخی از مطالعات نشان داده شده است که فعالیت‌هایی مثل مدیتیشن و یوگا می‌تواند به کاهش استرسی که منجر به خواب آلودگی محل کار می‌شود، کمک کند. یک برنامه منظم برای یوگا در زندگی داشته باشید.

با دانستن این نکات

  • شب‌ها به اندازه کافی بخوابید. هم زیادخوابیدن و هم کم‌خوابیدن می‌تواند منجر به خستگی شود.
  • ورزش‌کردن به خواب راحت شب کمک می‌کند.
  • چند ساعت قبل از خوابیدن، شکر و کافئین نخورید.
  • برنامه منظم برای خواب داشته باشید.
  • در محیطی آرام، با نور و صدای کم بخوابید.
  • برای کمک به رفع خواب آلودگی محل کار کمی آب به صورت خود بپاشید.
  • بین کارهای خسته‌کننده وقفه بیندازید. بیست‌وپنج دقیقه کار و پنج دقیقه استراحت کنید.
  • ذهن خودتان را با حرف‌زدن با همکارتان پرت کنید.
  • پنجره را باز کنید تا هوای جدید وارد شود.
  • موسیقی گوش کنید.

برای رفع خواب آلودگی چه بخوریم

شاید باورتان نشود اما پاسخ این سوال که “برای رفع خواب آلودگی چه بخوریم” خیلی ساده است: آب بنوشید و غذای سالم بخورید. همین!

نوشیدن آب به شادابی شما کمک می‌کند. خوردن غذای سالم و نوشیدن آب نه‌تنها یکی از راهکارهای مناسب برای افرادی‌ست که می‌خواهند دچار خواب آلودگی محل کار نشوند، بلکه حتی افرادی که به دنبال راهی برای رفع خواب آلودگی هنگام مطالعه هستند هم باید این دو مورد را در سبک زندگی خود در نظر داشته باشند. از طرف دیگر سعی کنید مصرف قند خود را کاهش دهید؛ چراکه بعد از مصرف قند ممکن است دچار خواب‌آلودگی شوید.

چه زمانی باید از خواب‌آلودگی نگران شویم

در این مقاله به سوال بزرگی پاسخ دادیم، اما باید بدانید که اگر همیشه از خواب آلودگی محل کار رنج می‌برید، در نهایت بهره‌وری شما کاهش خواهد یافت و این مسئله می‌تواند نتیجه مستقیمی روی درآمد شما داشته باشد.

اگرچه کاهش درآمد مسئله مهمی به حساب می‌آید؛ ولی اگر شما همیشه و هر زمان احساس خواب‌آلودگی دارید، ممکن است موضوع جدی‌تری در میان باشد. در این شرایط بهتر است با یک پزشک متخصص، مشورتی داشته باشید.

محمدعلی برزگری

فارغ التحصیل کارشناس مهندسی بهداشت حرفه ای از دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشجوی ارشد ارگونومی دانشگاه یزد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا