پرسشنامه

پرسشنامه سنجش خستگی چند بعدی

Multidimensional Fatigue Inventory - MFI

پرسشنامه سنجش خستگی چند بعدی MFI

Multidimensional Fatigue Inventory

 

مقدمه:

خستگی احساس طاقت فرسایی از فرسودگی و کمبود انرژی است که انجام هر گونه فعالیت فیزیکی و شناختی را مختل می کند. این ناتوانی در انجام و حفظ عملکرد بهینه در دنیای پژوهشی به دلیل علل متعددی چون برهم خوردن نظم چرخه خواب و بیداری، ریتم های بیولوژیک بدن و بارکاری نسبت داده شده است.

خستگی را درماندگی، واماندگی از انجام کار بدنی می دانند که بیشتر موارد احساسی شبیه به بیزاری، بی رمقی، بی حوصله گی و درد عضلانی در شخص مشهود می شود.

خستگی می تواند ناشی از افسردگی، کم خوابی، درد مفاصل، ضعف عضلانی، مشکلات تغذیه، فعالیت بدنی زیاد، فشارهای هیجانی، محل خواب نامناسب، استفاده نکردن از تعطیلات و… باشد.

نشانه ها و علائم خستگی و مدت زمان تاثیر آن در هر فرد متفاوت می باشد.

اگر هر فرد بداند که چگونه و در چه شرایطی و چه عواملی باعث خستگی و بیزاری وی می شود آنگاه می تواند با یک برنامه ریزی صحیح عوامل به و وجود آورنده خستگی را از بین ببرد یا از آن دوری نماید و به رفع آن بپردازد.

خستگی به روشهای گوناگون و زیادی به وجود می آید، به همین سبب راه های رفع خستگی بسیار زیاد و گوناگون می باشند.

خستگی بر زندگی عادی و منظم یک فرد تاثیر مستقیم و منفی دارد.

ایجاد خستگی یک رویداد معمول و متداول در اثر فعالیت های ذهنی،جسمی و استرس های مختلف است که به عوامل متفاوت محیطی و فردی وابسته است.

خستگی حالتی است که در اثر کار ایجاد می شود و فرد در نهایت توان و رغبت ادامه بکار را از نظر جسمی و ذهنی نخواهد داشت که در نهایت به کاهش کارایی منجر می شود.خستگی انواع مختلفی دارد از جمله خستگی فیزیولوژیکی که شامل از دست دادن نیروی فرد برای کار است، خستگی جسمانی که به کاهش فعالیت ارادی ماهیچه می گویند و خستگی ذهنی ناشی از کار ذهنی طولانی مدت می باشد. خستگی شغلی پیامدهای زیادی دارد از جمله وقوع حوادث در اثر خطاهای انسانی در محیط کار، صدمه به حافظه و تاثیر بر قدرت استدلال و تصمیم گیری فرد، افزایش شیوع افسردگی، اضطراب، سلامت روانی و افزایش غیبت از کار در کارگران می شود.


مراتب خستگی

مراتب خستگی در سه ردیف به شرح زیر تعریف شده است:

  • خستگی درجه اول به احساس خستگی و تنبلی و کوفتگی ساده گفته می شود.
  • خستگی درجه دوم شامل علامت های ناراحتی و رنجش، ایرادگیری، بدبینی و حتی بی اعتنایی و بیزاری می شود.
  • خستگی درجه سوم برای همه بسیار خطرناک است. در این سطح شخص احساس می کند که اعتماد به نفس و یا علاقه به نیل به موفقیت را از دست داده و بتدریج این احساس در او بوجود می آید که نمی تواند به کار خود ادامه دهد. در نتیجه همواره شغل و ارتباطات زندگی این اشخاص در معرض خطر می باشد.

راه حل هایی برای کاهش خستگی و حفظ ثبات مشاغل وجود دارد. برای غلبه بر ساده ترین نوع خستگی کافی است شخص مدتی استراحت کند ولی در مورد نوع پیشرفته تر آن نیاز به معاینات و معالجات خاص پزشکی می باشد.


سندرم خستگی مزمن:

افراد در طول زندگی خود ممکن است برای مدتی احساس خستگی زودگذر یا طولانی نماید. خستگی زودگذر می تواند ناشی از کار زیاد، مشغله های فکری، تضادهای خانوادگی، عدم تحرک کافی، تغذیه نامناسب یا کم خوابی باشد. خستگی زودگذر معمولاً با استراحت، کاهش حجم کار و رفتن به مسافرتی کوتاه و نشاط آور تسکین یافته یا کاملاً بر طرف می شود اما خستگی مزمن عارضه ای جدی و قابل تأمل است زیرا این نوع خستگی مستمر و فرسایشی است، به گونه ای که شخص مبتلا به خستگی مزمن نه تنها آرامش و قرار خود را از دست می دهد و قادر به انجام کامل تعهدات اجتماعی و خانوادگی خود نیست بلکه ادامه خستگی مزمن به افسردگی و انزوای شخص بیمار می انجامد.

خستگی مزمن مجموعه‌ای از علایم، از درد عضلات و مفاصل گرفته تا سر درد و خستگی، همه و همه در طیف علایم این بیماری قرار می‌گیرند. مزمن بودن آن هم به این معناست که مجموعه همه علایمی که گفته شد، فقط به چند روز منحصر نمی‌شود. بعضی از پزشکان می‌گویند علایم باید دست کم ۶ هفته به طول بینجامد تا بشود تشخیص سندرم خستگی مزمن را برای بیماری مطرح کرد.

این بیماری معمولاً توأم با علائمی مانند عدم تمرکز فکری، سردرد، گلو درد، دردهای عضلانی، درد مفاصل، دل پیچه، تب، افزایش ضربان نبض، حساسیت غدد لنفاوی، درد در قفسه سینه، تعریق شبانه، بیخوابی، کاهش یا افزایش وزن و درنهایت مشکلات روانی و جسمانی است. خستگی مزمن زمینه ساز بیماری افسردگی است، زیرا افسردگی یکی از پیامدهای ناگوار ادامه خستگی مزمن است. از همین رو اکثر روانپزشکان نشانه های خستگی مزمن را اساساً یک اختلال روانپزشکی دانسته و سایر نارسایی های عصبی و جسمی را از عوارض ثانویه بیماری خستگی مزمن می دانند.

تعریف علمی عبارت “خستگی مزمن” کمی پیچیده‌ است. طبق یکی از رایج‌ترین تعاریف، کسی مبتلا به سندرم خستگی مزمن است که:

دچار خستگی پایدار یا عود کننده‌ای باشد که از مدتی پیش شروع شده و باعث شده که توانایی فعالیت‌های روزانه فرد تا ۵۰ در صد کاهش یابد. این خستگی دست کم باید شش هفته ادامه داشته باشد.

پزشک باید بیمار را بررسی کرده باشد و تمام بیماری هایی را که ممکن است علایمی شبیه این بیماری ایجاد کند را مردود دانسته باشد تا بتوان برای بیمار این تشخیص را داد. خیلی از بیماری های دیگر از قبیل عفونت‌ها، بیماری‌های خود ایمنی، بیماری های روانی، بیماری‌های عصبی – عضلانی و حتی عوارض جانبی برخی داروها می‌تواند علایم مشابهی ایجاد کنند.


دست کم شش مورد از موارد زیر باید در بیمار وجود داشته باشد:

الف) تب پایین و در حد زیر ۳۸.۵ درجه یا لرز

ب) گلو درد

ج) غدد لنفاوی دردناک در ناحیه زیر بغل یا گردن

د) ضعف عضلانی

هـ) درد یا احساس ناراحتی در عضلات

ز) درد مفاصل بدون علایم التهاب (مثل تورم یا قرمزی)

ح) علایم روانی یا عصبی مثل فراموشی، تحریک پذیری، گیجی، عدم توانایی در تمرکز فکری و افسردگی.

ط) اختلالات خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)

ی) شروع خستگی و سایر علایم در عرض چند ساعت یا چند روز

اغلب مبتلایان به خستگی مزمن اظهار می دارند که فشار شدید جسمی و روانی در تشدید بیماری آنها مؤثر است و با افزایش فشارهای جسمی و روانی اختلالات فکری و دردهای جسمی آنها فزونی می یابد. یکی از نکات قابل تأمل در زندگی افراد مبتلا به خستگی مزمن “زندگی یکنواخت عاری از نشاط”، “یأس و بدبینی”، “کم خوابی و خواب نامنظم”، “تغذیه نامناسب”، “عدم تحرک کافی”، “لذت نبردن از مواهب زندگی”، “تمایل به گوشه گیری و ترک فعالیت های اجتماعی” است. بیماران مبتلا به خستگی مزمن بسته به جایگاه اجتماعی خود و شدت بیماریشان جهت تطابق با وضعیت اجتماعی و خانوادگی معمولاً به یکی از شیوه های رفتاری “خشونت”، “مهرطلبی و تکیه زدن به دیگران برای دریافت کمک” یا “عزلت جوئی” متوسل می شوند.


پرسشنامه:

این پرسشنامه نخستین بار توسط اسمتس در سال ۱۹۹۶ تهیه و تدوین شده و قابلیت استفاده روی بیماران و افراد سالم را دارد و شامل ۲۰ سوال است و براساس مقیاس ۵ امتیازی لیکرت امتیازدهی می شود. پرسشنامه خستگی ۵ بعد را ارزیابی می کند که درک عمیق و دقیقی تری از میزان خستگی فرد بدست می دهد.


پرسشنامه MFI به سنجش پنج نوع خستگی در افراد می پردازد:

  • خستگی عمومی (۴ سوال)
  • خستگی جسمی (۴ سوال)
  • کاهش فعالیت (۴ سوال)
  • کاهش انگیزه (۴ سوال)
  • خستگی ذهنی (۴ سوال)


توضیحات پرسشنامه:

مسئولیت سنگین بدنی شامل کار دستی و کار در شرایط گرما و سرما است.


روش پاسخگوئی:

 

برای مشاهده ادامه مطلب و دانلود پرسشنامه به بخش دانلودها مراجعه نمایید.

 

بخش دانلود:


به سبد خرید شما اضافه شد

پس از پرداخت وجه برای دانلود، در منوی اصلی سایت

روی گزینه پنل کاربری و سپس پیشخوان کلیک کنید.

لینک دانلود در قسمت خریدهای شما در دسترس می باشد/

به سبد خرید شما اضافه شد

 

 

محمدعلی برزگری

فارغ التحصیل کارشناس مهندسی بهداشت حرفه ای از دانشگاه شهید بهشتی تهران و دانشجوی ارشد ارگونومی دانشگاه یزد

دیدگاهتان را بنویسید

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا