عملکردهای اجرایی (Executive Function) مجموعه ای از مهارت های ذهنی است که به شما در انجام دادن کارها کمک می کند. این مهارت ها توسط یک منطقه از مغز به نام لوب فرونتال (پیش پیشانی) کنترل می شود.
عملکردهای اجرایی به شما در موارد زیر کمک می کند:
- مدیریت زمان
- توجه کردن
- کنترل تمرکز
- تصمیم گیری و سازماندهی
- یادآوری جزئیات
- اجتناب از گفتن یا انجام دادن کار های اشتباه
- انجام دادن امور بر اساس تجربه خود
هنگامی که عملکردهای اجرایی آن گونه که باید کار نمی کند، رفتار شما کمتر کنترل می شود. این می تواند توانایی شما را در موارد زیر تحت تاثیر قرار دهد:
- کار و یا مدرسه
- انجام امور به طور مستقل
- حفظ روابط
انواع عملکردهای اجرایی
عملکردهای اجرایی را می توان به دو گروه تقسیم می شوند:
- سازمان دهی: جمع آوری اطلاعات و اصول به منظور سنجیدن
- مقررات: تحت تاثیر محیط قرار گرفتن و تغییرات رفتاری در پاسخ با آن محیط
به عنوان مثال، دیدن یک تکه از کیک شکلات در بخش دسر در یک رستوران ممکن است وسوسه بر انگیز باشد. در این مرحله عملکرداجرایی اقدام می کند. بخش سازمانی شما یادآوری می کند که هر تکه از آن به احتمال زیاد صدها کالری دارد. بخش مقررات به شما می گوید که خوردن کیک با اهداف شما که ممکن است، مانند خوردن قند کمتر و یا کم کردن وزن باشد، متناقض است.
مشکلات مربوط به عملکرد اجرایی
برخی از افراد با عملکرد اجرایی ضعیف به دنیا آمد. و افراد مبتلا به ADHD، افسردگی، و یا کند ذهن اغلب در این بخش نقطه ضغف دارند.
یا ضربه خوردن بخش جلوی مغز، که لوب فرونتال است، می تواند به این توانایی شما آسیب بزند. مضررات ناشی از بیماری آلزایمر و یا سکته مغزی نیز ممکن است مشکلاتی در این باره ایجاد کند.
کودکان و عملکردهای اجرایی
مشکل عملکرد اجرایی می تواند از طریق خانواده منتقل شود. شما ممکن است هنگامی که کودک شما شروع به مدرسه رفتن می کند، متوجه آن شوید. در اغاز کردن و یا پایان دادن تکالیف مدرسه می توانند ضعیف باشند.
علائم هشدار دهنده که نشان می دهد یک کودک ممکن است دچار مشکل عملکرداجرایی باشد، شامل پیرامون مسائل زیر می شود:
- برنامه ریزی انجام پروژه
- برآورد زمانی که یک پروژه تکمیل می شود
- داستان گفتن (بطور شفاهی یا کتبی)
- به حافظه سپردن
- شروع فعالیت ها و یا وظایف
- یاد آوری
هیچ تک آزمونی وجود ندارد که بتوان با آن مشکلات را شناسایی کرد. در عوض، کارشناسان در آزمون های مختلف به اندازه گیری سطح مهارت های ویژه ای می پردازند.
مسایل بررسی شده در این آزمون ها را نمی تواند پیش بینی کرد که چه میزان فرد بزرگسال و یا کودکان در زندگی واقعی خود انجام خواهد داد. گاهی اوقات، تماشای آنها و امتحان کردن موارد مختلف، راه بهتری برای بهبود عملکرداجرایی ضعیف می باشد.
درمان مشکلات عملکرداجرایی اولیه می تواند به بزرگتر شدن کودکان کمک کند. ذهن همچنان تا بزرگسالی پرورش می یابد، و تجربه ها به عنوان رشد مغزی می توانند به عملکرداجرایی شکل دهند.
چگونه مشکلات مربوط به عملکردهای اجرایی را مدیریت کنیم
در اینجا چند راهنمایی از مرکز ملی ناتوانی های یادگیری وجود دارد:
- استفاده از ابزارهایی برای مدیریت زمان، مانند کامپیوتر، و یا آلارم ساعت
- تنظیم کردن یک برنامه و نگاه کردن مرتب به آن در طول روز
- پرسیدن اصول به صورت کتبی و شفاهی هر زمانی که ممکن است.
- برنامه ریزی برای تطبیق زمان با فعالیت ها
به منظور بهبود مدیریت زمان:
- ایجاد چک لیست ها و برآورد مدت زمان لازم برای هر کار
- شکستن تکالیف طولانی را به تکه های کوچک تر، و اختصاص یک بازه زمانی برای تکمیل آن کار
- استفاده از تقویم برای پیگیری امور و فعالیت طولانی مدت
- نوشتن تاریخ در بالای هر یک از کار های مورد نظر
پیشنهاداتی برای مدیریت بهتر محیط و جلوگیری از گم شدن اشیاء :
- برای انجام فعالیت های مختلف محیط کار مجزا و کامل به آن اختصاص دهید.
- محیط کار را سامان دهی کنید.
- تا جای ممکن شلختگی را کنار بگذارید.
- به صورت هفتگی برای تمیز کردن و سازماندهی محیط کارتان وقتی را اختصاص دهید.
پیشنهاداتی برای بهبود عادات های کاری:
- تنظیم کردن یک چک لیست از وظایف. به عنوان مثال، چک لیست یک دانش آموز می تواند شامل چنین مواردی باشد: همراه داشتن مداد و کاغذ؛ نوشتن اسم بر روی کاغذ. نوشتن تاریخ بر روی کاغذ. خواندن دستورات؛ و غیره.
با یک معلم یا استاد راهنما به صورت منظم به منظور بررسی کارتان و حل مشکلات ملاقات کنید.
