تحقیقات نشان داده بیش از ۵۰ درصد کودکان کوله‌پشتی‌های بسیار سنگین با خود به مدرسه می‌برند و ۵۵ درصد دانش‌آموزان بیشتر از حد مجاز یعنی ۱۰تا ۱۵درصد وزن بدن حمل می‌کنند.
بسیاری از افراد دچار کمردرد هستند و این درد یکی از شایع‌ترین علل مراجعه به پزشک است. کودکان نیز خیلی زودتر از آنچه تصور می‌شود کمردرد را تجربه می‌کنند و استفاده از کوله‌پشتی‌های سنگین یکی از علل اصلی ابتلا به این درد است. علاوه بر این، حمل نامناسب این کوله‌پشتی‌ها هم کودک را در معرض مشکلات متعدد قرار می‌دهد.
مراقبان بهداشتی مدارس هم گزارش‌های زیادی در مورد درد یا آسیب در کودکان به علت حمل کوله‌پشتی‌های سنگین ارائه می‌دهند. این درحالی است که تحقیقات نشان داده، ۶۰درصد دانش آموزان زمانی که به سن ۱۸سالگی می‌رسند درد ناحیه پشت را تجربه می‌کنند و نتیجه چند تحقیق نشان می دهد که ۶۵ درصد مراجعه غیر شکستگی نوجوانان به پزشک ارتوپد به علت آسیب‌های ناشی از حمل کوله پشتی سنگین است.
معمولا کمردرد ناشی از حمل بار مکرر و وضعیت حرکتی نامناسب، ضعیف‌تر شدن کودکان در زمان اخیر و بی‌تحرکی آنها منجر به ناتوانی برداشتن بار کولهپشتی می‌شود. اگر گاهی کودک از مشکلات مختلف شامل درد کمر، گردن و شانه‌ها، سوزش کتف و دست، خمیدگی کمر، مشکل در برداشتن و درآوردن کولهپشتی، قرمزی یا درد شانه‌ها شکایت کند، حرف او را جدی بگیرید.
اگر کیف بسیار سنگین باشد یا به طور غلط حمل شود به آسیب کمر یا درد شدید در ناحیه پشت می‌انجامد و ممکن است به عضلات و مفاصل نیز آسیب وارد شود و بدن کودک هم می‌تواند دچار خستگی جدی شود.
این تغییرات در وضعیت ایستادن بدن به تراز نامناسب در ستون فقرات می‌انجامد و در نتیجه، عملکرد دیسک‌ها را که همچون یک ضربه گیر عمل می‌کند مختل می‌کند.
به گفته کارشناسان، ساختار قامتی نامناسب باعث دردهای استخوانی در مقاطع بعدی زندگی می شود، ضمن اینکه عدم فعالیت بدنی موجب شده که دختران بیش از پسران مشکل ساختار قامتی داشته باشند.
شانه نامتقارن به علت حمل کوله پشتی های یکطرفه در دختران دانش آموز و پشت گود به دلیل حمل کوله های دوطرفه بیش از حد سنگین در پسران دانش آموز، شایع ترین ناهنجاری شناسایی شده است.
در عین حال، کارشناسان، مشکلات ساختار قامتی را اکتسابی و تا حدی قابل رفع می دانند. مهمترین عامل پیشگیری، ورزش کردن است و نوجوانان، بویژه در سنین بلوغ باید با انجام تمرین های ورزشی و اصلاح عادات نشستن و راه رفتن خود مانع از به وجود آمدن این ناهنجاری ها شوند.
علل اصلی مربوط به آسیب عبارتند از:
– عدم تعادل عضلانی: به معنی ضعف زیاد ناحیه شکمی، شانه‌ها و قسمت‌های پایینی تنه.- وضعیت خمیده: در حالت ایستادن و نشستن
– تغییرات وضعیت بدن و صورت– قوسی شدن کمر، و پیدا کردن انحناء به یک سمتاین فاکتورها ممکن است باعث وارد آمدن فشار بر ستون فقرات شود که به نوبه خود بر مهره‌ها اثر منفی می‌گذارد. زمانی که کوله پشتی سنگین باشد یا به طور مناسب بر پشت قرار گیرد، عضلات سخت‌تر کار می‌کنند که منجر به فشار و خستگی می‌شود که نهایتا کمر، گردن و شانه‌ها را نسبت به صدمات حساس‌تر می‌کند.
توصیه‌های مفید:
- دقت کنید وزن کولهپشتی از ۱۵ درصد وزن کودک بیشتر نشود.
- هر دو بند کوله پشتی را بر شانه‌های او بیندازید. این کار به توزیع مناسب وزن بر پشت کمک می‌کند و در صورتی که کمربند هم دارد از آن برای کاهش وزن بار بر شانه‌ها و گردن استفاده کنید.
- مطمئن شوید کولهپشتی درست در وسط کمر قرار گرفته و پایین‌تر از دور کمر کودک قرار نگیرد. بندهای کوله پشتی باید حالتی آزاد داشته باشند تا حرکت آزادانه دست‌ها را بدون خم شدن ستون فقرات ممکن سازند.
- برای قرار دادن کتاب‌ها و سایر وسایل در کولهپشتی و نیز در حمل آن به کودک کمک کنید. در صورت لزوم از کودک بخواهید یکی دو کتاب را در دست خود نگه دارد.
- به حرف کودک توجه کنید. اگر پیوسته از درد و ناراحتی شکایت دارد او را ملامت نکنید. در این شرایط او را برای معاینه وضعیت کمر نزد متخصص ببرید.
- تعذیه مناسب و ورزش منظم در جلوگیری از صدمات جسمی در طول زندگی نقش مهمی دارند. به این دو فاکتور مهم سلامت کودکان توجه داشته باشید.
هر چه کودکان قوی‌تر شده عضلاتشان بیشتر در حالت تعادل شکل گیرند، توانایی‌شان برای تحمل این وزن‌ها و سایر استرس‌ها در آینده افزایش خواهد یافت. این کار نیازمند کمی آگاهی و مراقبت از سوی والدین است. در انتها یادآور می شویم کولهپشتی اگر بیش از حد سنگین باشد یا حمایت کافی نداشته باشد، می‌تواند باعث کمردرد شود.
این نکات را در مورد کولهپشتی در نظر داشته باشید:
کولهپشتی باید همیشه در وسط پشت قرار گیرد. سعی نکنید که کولهپشتی را بیش از حد پر و سنگین کنید. سنگین‌ترین چیزها را نزدیک به پشت قرار دهید. هنگام بلندکردن کولهپشتی، زانوهای‌تان را خم کنید و با پاهای‌تان بلند شوید.
بستن کوله پشتی های سفری: تا حد ممکن اشیاء را در داخل کوله قرار دهید و از آویزان کردن وسایل در خارج از کوله اجتناب شود. فراموش نکنید هرچه مرکز ثقل کوله به مرکز ثقل حمل‌کننده نزدیک‌تر باشد، حمل کوله راحت‌تر خواهد بود. این قانون نه تنها در فرم کوله و نوع حمل آن بلکه به چیدن و بستنش هم بستگی دارد.
هرچه وسایل سنگین به شانه ها و ستون فقرات نزدیک‌تر حمل کوله‌پشی راحت‌تر است. پس کیسه‌خواب و لباس‌های اضافی را در ته کوله و اشیاء سنگین را نزدیک به ستون فقرات جا دهید و بارانی، آفتابگیر و آذوقه را هم دم دست یا درست زیر سر کوله بگذارید. پارچه های ضدآب کولهپشتی را کاملاً ضدآب نمیکند، چون رطوبت از درزها وارد کوله می‌شود، اگر جای مرطوب یا در معرض بارش هستید با یک روکش بارانی کوله و محتویاتش را از خیس شدن محافظت کنید. بعد از هر سفر، کوله‌تان را با پارچه مرطوب تمیز کنید. بد نیست به زیپ‌هایش اسپری سیلیکون بزنید تا راحت باز و بسته شوند. مدتی هم که از آن استفاده نمی‌کنید، در جایی دور از نور مستقیم خورشید باشد و هوا در آن جریان دارد نگهش دارید.
شرایط کیف های مناسب برای دانش آموزان
نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که ۸۳ درصد شکایت دانش آموزان از دردهای پشت، شانه و دست می‌تواند به نوعی مربوط به حمل کیف باشد.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از ایسنا، نتایج پژوهش محققان کشورمان درباره ارتباط وزن کیف مدرسه و محتویات آن با وزن بدن دانش آموزان انجام شده، حاکی است ۱۸ و ۲ دهم درصد دانش‌آموزان در موقع حمل کیف احساس ناراحتی می‌کنند و در حالی که وزن کیف این دانش آموزان باید کمتر از ۱۰ درصد وزن بدنشان باشد، ۱۲ درصد آنها کیفی با بیش از ۱۰ درصد وزن بدن خود را حمل می کنند.
یافته‌های این پژوهش همچنین حاکی است: دختران دانش آموز بیش از پسران در موقع حمل کیف ناراحتی داشته‌اند و به طور کلی میانگین وزن کیفی که دختران همراه با تغذیه به مدرسه می‌آورند ۳۲۳ گرم بیشتر از میانگین وزن کیفی است که پسران به مدرسه می‌آورند.
همچنین میانگین وزن کیفی که دانش آموزان به مدرسه می‌آورند (بدون تغذیه) در دختران و پسران به صورت معنی‌داری متفاوت است و دختران بار بیشتری به مدرسه می‌آورند همین طور میانگین وزن کیفی که بایستی طبق برنامه درسی به مدرسه بیاورند (بدون تغذیه) نیز به نحو معنی‌داری در دختران دانش آموز بیشتر از پسران است.
براساس نتایج این پژوهش که توسط محققان دانشگاه علوم پزشکی همدان در سطح مدارس ابتدایی این شهر انجام شده همچنین نشان داد که وزن کیفی که دانش آموزان مدارس ابتدایی به مدرسه می‌آورند (بدون تغذیه)، نسبت به میانگین وزن کیفی که بایستی طبق برنامه به مدرسه بیاورند (بدون تغذیه)، در سن هفت سالگی، ۱۳۸ گرم، در ۸ سالگی ۲۱۶ گرم، در ۹ سالگی ۲۰۵ گرم، در ۱۰ سالگی ۱۹۲ گرم، ۱۱ سالگی ۲۳۳ گرم و در سن ۱۲ سالگی ۳۰۴ گرم اضافه‌تر است.
نکته قابل توجه آن که میانگین وزن کیفی که دانش آموزان (با تغذیه) به مدرسه می‌آورند در سن هفت سالگی ۲۰۰ گرم بیش از سن هشت سالگی است، بنابراین کلاس اولی‌ها بیش از کلاس دومی‌ها بار حمل کرده و به مدرسه می‌برند.
انجمن «کایروپراکتیک» انتاریو در کانادا معتقد است شاگردان مدارس ابتدایی نباید بیش از ۱۰ درصد وزن بدنشان بار حمل کنند و در شاگردان دبیرستانی این نسبت نباید بیش از ۱۵ درصد وزن بدن باشد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد حمل کیف سنگین پر از کتاب در یک دست یا آویخته بر شانه در یک طرف بدن از علل اصلی مشکلات کودکان در طرز نشستن، ایستادن بوده و همچنین در بد شکلی اندام نیز موثر است، زیرا وقتی که کوله پشتی سنگین باشد کودک بیش از حد پشت را قوس دار می‌کند یا سر و تنه را به جلو خم می‌کند تا بتواند وزن کیف را تحمل کند. این فشار روی عضلات گردن و پشت سبب خستگی بیش از حد و آسیب می‌شود.
نتایج این بررسی نشان داد از میان دانش آموزانی که در موقع حمل کیف ناراحتی داشتند ۱۶ درصد از درد پشت، ۳۸ درصد از درد شانه و ۲۹ درصد از درد دست شکایت داشته‌اند
یافته‌های پژوهش‌ها نشان می‌دهد کوله‌هایی که یک بند دارند باعث عدم تقارن ستون مهره‌ها و اختلال در توانایی طبیعی گیرندگی ضربه به وسیله ستون مهره‌یی می‌شوند و باعث دردهای شانه، گردن و کمر در کودکان می‌شوند.
اگر کودک کوله را بر روی یک شانه حمل کند، برای جبران وزن اضافی آن به طرف مقابل خم می‌شود و این مساله درد بخش فوقانی و تحتانی پشت و کشش عضلات شانه و گردن را به دنبال دارد.
به علاوه بند باریک برخی کوله‌ها جریان خون و رشته‌های عصبی دست‌ها را تحت فشار قرار داده و سبب ضعف و گزگز بازو و دست‌ها می‌شود.
ویژگی‌های کیف مناسب براساس معیارهای علمی
انجمن «کایروپراکتیک» کانادا در مورد انتخاب نوع کیف معتقد است:
- کیف باید از سبک‌ترین جنس انتخاب شود
- بالای کوله پشتی نباید بالاتر از شانه‌ها قرار گیرد و انتهای آن نباید از بالای استخوان باسن پایین‌تر قرار گیرد
- نوار کوله پشتی که روی شانه قرار می‌گیرد باید پنهایی معادل ۵ سانتی متر داشته باشد و نباید دور بازو جمع شود
- برای اجتناب از صدمه به ستون مهره‌ها باید هر دو بند را بر دوش انداخت
- بندهای کمری کیف باید بتواند ۵۰ تا ۷۰ درصد وزن را از روی شانه و ستون مهره‌ها به استخوان لگن انتقال دهد تا فشار روی استخوان‌ها و مفاصل و ماهیچه‌ها یکسان شود
- دانش آموزان باید چیزهای سنگین‌تر را نزدیک به محور مرکزی بدن طوری که نزدیک به مرکز ثقل بدن باشد قرار دهند و از پیچ و تاب خوردن کوله پشتی در پشت خود پرهیز کنند.
در این پژوهش میان وزن کیفهای دانش آموزان با شغل والدین ارتباط معنی‌داری مشاهده نشده اما سواد پدر و مادر ارتباط معنی‌داری با وزن کیف در دانش آموزان نشان داد.
با افزایش سطح سواد والدین میانگین وزن کیفهای دانش آموزان نیز افزایش می‌یابد و این می‌تواند به دلیل انتخاب کیفهای سنگین‌تر از طرف والدین و لوازم‌التحریر بیشتر نیز باشد.
براساس نتایج این بررسی ۲۵ و ۱ دهم درصد دانش آموزان از کیف دستی و ۷۱ و ۶ دهم درصد از کوله پشتی استفاده می‌کنند و ۳/۳ درصد آنها به روش‌های دیگر (مثلا با کیسه نایلونی دسته دار) کتاب و لوازم التحریر خود را به مدرسه می‌برند.
یافته‌های این پژوهش حاکی است ۶ درصد دختران و ۱۳ درصد پسران یعنی ۹ و نیم درصد کل دانش آموزان کیفی کمتر از پنج درصد وزن بدن خود حمل می‌کنند.۵۱ درصد دانش آموزان نیز باری بین ۷-۵ درصد وزن خود به مدرسه حمل می‌کنند.
همچنین نتایج این تحقیق نشان داد اگر چه کیف و کوله پشتی‌های مدرسه دانش آموزان زیاد سنگین نبوده ولی نحوه حمل آن، طرز به شانه انداختن و پیچ و تاب خوردن کیف‌ها در پشت دانش آموزان و حتی نوع و جنس آن و بندهای آنها که به سختی در شانه فرود می‌روند همه می‌توانند آسیب رساننده باشند.
گفتنی است، در این پژوهش توصیفی ــ تحلیلی که در میان دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر همدان انجام شد ۵۵۸ دانش آموز که شامل ۲۷۰ دختر و ۲۸۸ پسر بوده‌اند مورد ارزیابی واقع شدند.
نتایج یک تحقیق دیگر که در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده نیز بیانگر آن است که حمل طولانی مدت کیف و وسایل سنگین در بین دانش آموزان و دانشجویان ایرانی سبب شیوع بالای عدم تقارن شانه‌ها شده است.
عوارض استفاده از کیفهای کولهپشتی
همچنین براساس یافته‌های یک پایان نامه کیفهای کوله پشتی با وزن بیش از ۲۵/۷ تا ۱۰ درصد وزن نوجوانان بر نحوه راه رفتن و وضعیت قامت آنها تاثیر منفی دارد.
به گزارش سرویس پایان‌نامه ایسنا، حمید صالحی، دانشجوی کارشناسی‌ارشد تربیت بدنی دانشگاه شهید بهشتی در پایان نامه خود تاثیر حمل کیفهای کوله پشتی را بر راه رفتن و وضعیت قامت نوجوانان بررسی کرده است.
بر اساس نتایج این پایان‌نامه، کوله پشتی با وزن ۱۰ درصد وزن بدن (۵/۵ کیلوگرم) و بیشتر برای آزمودنی‌های این تحقیق سنگین بود. بنابراین توصیه شده کوله پشتی مورد استفاده نوجوانان ۱۲ تا ۱۴ ساله، وزنی بیش از ۷/۲۵ تا ۱۰ درصد وزن بدن آنها نداشته باشد.
پژوهشگر در این تحقیق نیمه تجربی و میدانی۱۲ پسر داوطلب را با میانگین سنی ۱۲ تا ۱۴ سال و میانگین وزن ۹۶/۵۴ کیلوگرم را که در آزمون‌های حمل کیفهای کوله پشتی شرکت کرده بودند مورد بررسی قرار داد.
آزمودنی‌ها دارای کوله پشتی‌هایی با وزن صفر درصد وزن بدن ( گروه کنترل)، ۲۵/۷ درصد ( ۴کیلوگرم، میانگین وزن کوله پشتی‌های مورد استفاده آزمودنی‌ها) ، ۱۰ درصد (۵/۵ کیلوگرم) و ۱۵ درصد وزن بدن ( ۳/۸ کیلوگرم) را در طول یک مسیر ۲۰۰ متری با سرعت دلخواه حمل کردند.
مقایسه نتایج حاصل با وضعیت بدون بار (صفر درصد وزن بدن) نشان داد: افزایش وزن کوله پشتی نوجوانان به اندازه ۱۰ درصد و بیشتر باعث کاهش معنی دار در طول گام چپ و راست، افزایش معنی دار در تواتر گام و افزایش معنی دار در تمایل تنه و سروگردن به جلو در هر دو حالت ایستا و پویا شد.
همچنین تفاوت معنی داری بین پارامترهای اندازه گیری شده در شرایط حمل کوله پشتی با وزن ۲۵/۷ درصد وزن بدن و شرایط بدون بار مشاهده نشد.
منبع: https://acgih.ir
