شاخص OCRA و چک لیست OCRA

Occupational Repetitve Actions: OCRA Index and OCRA Checklist

مقدمه/هدف:

روش OCRA در سال ۱۹۹۶ توسط اوکچی و کلمبینی در شهر میلان ایتالیا و با هدف آنالیز مواجهه کارگران با وظایفی که دارای عوامل خطر آسیب به اندام فوقانی بدن (تکرار, نیرو, حرکات و پوسچرهای نامناسب, کاهش زمان ریکاوری و…) بودند ارائه گردید. روش های OCRA عمدتا براساس اتفاق نظر کمیته فنی انجمن بین المللی ارگونومی (IEA) پیرامون اختلالات اسکلتی-عضلانی می باشند. شاخص OCRA می تواند خطر اختلالات اسکلتی-عضلانی اندام فوقانی را در جمعیت در معرض مواجهه پیش بینی نماید و بعنوان اولین, تحلیلی ترین و قبل اعتمادترین روش توسعه یافته بشمار رفته و به طور کلی برای طراحی مجدد و یا انالیز دقیق وظایف و ایستگاه کاری بکار می رود.

چک لیست OCRA براساس شاخص OCRA بوده و کاربرد آن ساده تر می باشد و به طور کلی جهت غربالگری اولیه وظایف و ایستگاه های کاری تکراری توصیه می گردد. روش کنونی OCRA پایه و استاندارد دو استاندارد بوده که توسط (CEN(EN1005-5 و (ISO(ISO DIS11128-3 توسعه یافته اند. استاندارد ISO11128-3 روش OCRA را روشی ارجح برای ارزیابی دقیق خطر انتخاب نموده, بدین دلیل که در این روش کلیه عوامل خطر مربوطه در نظر گرفته شده و قابل استفاده برای مشاغل چند وظیفه ای می باشد و معیاری بر اساس داده های اپیدمیولوژیک جهت پیش بینی وقوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در اندام فوقانی را فراهم می کند.

هر دو روش استفاده مشاهده ای بوده و عمدتا جهت استفاده متخصصین فنی (ایمنی و بهداشت حرفه ای, ارگونومیست ها, تحلیل گران روش ها و زمان و مهندسین تولید) طراحی شده و در عمل ثابت کرده که به طور کلی بهترین روش برای پیشگیری و آسیب های شغلی و بهبود فرایندهای تولید می باشد در اروپا تخمین زده شده که این روش هم اکنون بیش از ۵۰۰۰ وظیفه شغلی بکار رفته و بیش از ۲۰۰۰۰ کارگر را شامل شده است.

کاربرد در مشاغل و محیط های کاری:

• روش OCRA را می توان جهت ارزیابی طیف وسیعی از مشاغلی که دارای حرکات تکراری و یا تلاش اندام فوقانی در اجرای وظیفه می باشند, بکار برد مانند بسته بندی, مونتاژ, وظایف حمل دستی بار با وزن کمتر از ۴.۵ کیلوگرم, بلند کردن بار ساکن و مشاغل با اعمال نیروی زیاد.
• ساخت اجزای مکانیکی, لوازم الکتریکی, خودرو, پوشاک, سرامیک و فراورده های غذایی نمونهای از صنایعی هستند که این روش را اجرا نموده اند.
• این روش برای ارزیابی مشاغلی که با موس و کیبورد و یا سایر وارد کردن اطلاعات کامپیوتری سر و کار دارند مناسب نمی باشد.
• توصیه می شود که چک لیست OCRA برای غربالگری اولیه از ایستگاه های کاری بکار برده شود و این در حالیست که شاخص OCRA جهت طراحی مجدد و انالیز عمیق ایستگاه های کاری مفید می باشد.

نقاط قوت:

شاخص OCRA:

• ارائخ تجربه و تحلیل دقیق مکانیکی و سازمانی از عوامل اصلی خطر اختلالات اسکلتی-عضلانی در اندام فوقانی بدن
• در نظر گرفتن کلیه وظایف تکراری موجود در یک شغل پیچیده (یا چرخشی) و تخمین سطح خطر کارگر (این شاخص علاوه بر تک تک وظایف در هر شیفت کاری نیز توجه دارد).
• مقایسه زمینه های کاری متفاوت (همچنین قبل و بعد از مداخله): می توان طراحی مجدد یا طراحی متفاوت را شبیه سازی نمود.
• پیش بینی (با مجموعه محدودیت ها) اثرات بهداشتی (اختلالات اسکلتی-عضلانی اندام فوقانی).
• مرتبط با آنالیز Motion Time Measurement) MTM) می باشد.
• ارائه اطلاعات مربوط به عوامل خطر به صورت کمی
• انالیز عمیق تر عوامل خطر (بویژه از لحاظ طراحی اقدامات پیشگیری کننده بعدی)
• روش سریع برای جدا کردن افراد که در معرض مواجهه با UL-WMSDS می باشند.
• این روش امکان شناسایی فاکتورهای ریسک چند گانه را فراهم می اورد.
• این شاخص با اختلالات اسکلتی-عضلانی کاملا مرتبط است.
• نواحی ریسک و سطوح ریسک به خوبی در آن تعیین شده است.

چک لیست OCRA:

• استفاده اسان و سریع
• ارایه امتیازات مربوط به سطح مواجهه به رنگ سبز, زرد, قرمز و ارغوانی
• ارائه نقش مواجهه با اشاره به کل جمعیت و همچنین به طور جداگانه برای مرد و زن
• جهت تعیین اولویت ها و برنامه ریزی چرخش شغلی و ارزیابی مواجهه قبلی در ارتباط با مشکلات قانونی مفید می باشد.
• در نظر گرفتن کلیه وظایف تکراری موجود در یک شغل پیچیده (یا چرخشی) و تخمین سطح خطر کارگر.

محدودیت ها:

شاخص OCRA:

• می تواند وقت گیر باشد, بخصوص وظایف پیچیده و مشاغل چند وظیفه ای.
• ضریب فاکتورها با استفاده از بررسی متون و داده ها و رویکردهای ناهمگن تعیین گردیده است.
• در ابتدای یادگیری مفهوم “فعالیت تکنیکی” بدون اشاره به انالیز MTM مشکل می باشد.
• تمام فاکتورهای روانی-اجتماعی مرتبط با حیطه فردی را در نظر نمی گیرد.
• با این روش نمی توان ارزیابی ریسک ناشی از ارتعاش و استرس های تماسی را انجام داد. بنابراین برخی از اختلالات مربوط به نقاط انتهایی اندام فوقانیاز جمله سندروم ارتعاش دست-بازو را نمی توان ارزیابی نمود.
• این شاخص را نباید برای پیش بینی اختلالات خارج از اندام فوقانی مورد استفاده قرار داد مانند کمربند شانه ای, گردن و پشت.
• آزمایش قابلیت اطمینان و تغییرپذیری آن رسما ارزیابی نشده است.
• نیاز به یک دوربین فیلم برداری بوده تا انالیز در حذکت آهسته انجام گیرد.

چک لیست OCRA:

• تنها اجازه می دهد که یک براورد اولیه از عوامل خطر انجام دهیم.
• تنها اجازه می دهد که یک برآورد از قرار گرفتن در منطقه خطر (سبز, زرد, قرمز و ارغوانی) انجام شود و نه یک ارزیابی دقیق
• اگر مشاهده گرها به خوبی اموزش ندیده باشند ممکن است عوامل خطر را به درستی طبقه بندی نکنند.
• برای طراحی تحلیلی و طراحی مجدد وظایف مفید نمی باشد (برای این منظور شاخص OCRA پیشنهاد شده است).

عوامل خطر اختلالات اسکلتی-عضلانی مدنظر:

• تکرار, نیرو, حرکت و پوسچرهای نامناسب, فقدان زمان بازگشت (ریکاوری), ارتعاش, عوامل سازمانی
• سایر موارد: مواجهه با سرما, سطوح لغزنده اشیاء, نیاز به دقت فوق العاده, استفاده از دستکش نامناسب, استفاده از حرکات سریع و ناگهانی خطرناک

بخش های بدنی مورد نظر جهت ارزیابی:

دست, مچ دست, ساعد, ارنج و شانه

روایی و پایایی:

• اعتبار دورن مشاهده گر=نامشخص, اعتبار بین مشاهده گر = نامشخص
• روایی= متوسط (مقایسه با ACGIH HALA, RULA, SI)

روش کار:

برای مشاهده ادامه مطلب به بخش دانلود مراجعه نمایید:

بخش دانلود

۱- در اینجا فایلی حاوی راهنمای کامل روش ارزیابی به همراه پاورپوینت ارزیابی پوسچر به روش OCRA را می توانید در قالب یک فایل زیپ شده دانلود نمایید.

۲- نرم افزار کامپیوتر ارزیابی

نرم افزار ارزیابی