ارگونومی در محیط کار به علم تناسب محل کار با نیازهای انسانی گفته می‌شود. هدف از ایجاد ارگونومی در محیط کار افزایش بهره‌وری و کاهش ناراحتی کارمندان در محیط کار است. درک صحیح از اصول ارگونومی در محیط کار با تنظیم صحیح ابزارها، نرم افزارها، نور، صدا، وضعیت مناسب برای کاهش تأثیرات منفی حرکات تکراری، از بیشتر صدمات در محل کار پیشگیری می‌کند.

کامپیوترها و نرم‌افزارهای مرتبط با آن کمتر از میز و صندلی‌ها معمولاً مورد توجه طراحی ارگونومیک در محیط کار قرار گرفته‌اند. معمولاً در محیط‌های کاری اکثر کارمندان و کارکنان یک سازمان از این محصولات نرم افزاری و سخت افزاری به مدت طولانی استفاده می‌کنند. اگر این محصولات از طراحی ضعیفی برخوردار باشند و یا به درستی تنظیم نشده باشند، پرسنل پس از استفاده از آن‌ها دچار خستگی، استرس و حتی صدماتی شده و باعث پایین آمدن بهره وی کار می‌شود. عدم رعایت صحیح ارگونومی در محیط کار یکی از عوامل ضربه به نیروی کار و عدم پیشرفت یک سازمان است. همچنین رعایت اصول ارگونومیک فیزیکی، محیطی، کلان و نرم‌افزاری علاوه بر کاهش آسیب‌های شغلی و هزینه‌های درمانی را کاهش و بهره‌وری نیروی کار را افزایش می‌دهد و بر زندگی شخصی و سلامتی پرسنل نیز تأثیر مثبت می‌گذارد.

شما به عنوان مدیر وظیفه دارید با پیشرفت در روند کار، حداکثر عملکرد ایمن را در محیط کار فراهم کنید. با این کار به کارمندان خود شغلی ارائه داده‌اید که در توان و محدودیت‌های جسمی و روحی آن‌ها است.

بهترین توصیه‌های ویژه رعایت ارگونومی در محیط کار

برای داشتن ارگونومی در محیط کار و یک زندگی سالم کاری و پیشگیری از آسیب‌های تکرارشونده در هنگام کار کردن این توصیه‌ها را جدی بگیرید.

فعالیت و تحرک داشته باشید: با ورزش و تحرک در محیط کار و یا غیر از تایم‌های اداری سالم‌تر و قوی‌تر شوید. ورزش باعث می‌شود بهره‌وری بیشتری در سرکار داشته باشید. سلامتی بدن در ارگونومی تأثیر چشمگیری دارد. حتماً در حین کار چندین حرکت ورزشی انجام دهید و یا سر جای خود بلند شوید و راه بروید تا از خستگی کار کاسته شود.

همچنین کشش بدن با حرکات کششی از راحت‌ترین کارهایی است می‌توانید برای حفظ سلامتی خود در حین کار انجام دهید. انجام حرکات کششی حتی به مدت ۲ دقیقه تأثیر به سزایی در میزان بازدهی دارد و خستگی را کاهش می‌دهد. حتماً هر یک ساعت یک بار بدنتان را کش و قوس بدهید.

به میزان کافی آب بنوشید: نوشیدن آب در هنگام کار کردن حس سرزندگی و شادابی داده و باعث می‌شود بهتر کار کنید. درباره این که نوشیدن ۸ لیوان آب در روز لازم است بسیار صحبت شده است. فراموش نکنید نوشیدن میزان آب کافی آسیب دیدگی و خستگی ناشی از کار را کاهش می‌دهد. کمبود آب برای بدن مضر است و حتی در روحیه افراد تأثیر می‌گذارد.

در محیط کار تغییرات ارگونومیک ایجاد کنید: می‌توانید با یک سری تغییرات مفید در محیط کار، شرایط کاری بهتری را برای خود و نیروهای خود فراهم آورید. همچنان می‌توانید کارتان و روش‌های انجام آن را بررسی کرده و راه‌هایی برای بهبود آن بیابید. فضاهایی را که امکان بهبود دارند شناسایی کرده و در راستای بهتر شدن آن‌ها تلاش کنید.

ابزار کار را ارزیابی کنید: برای رعایت اصول ارگونومی، تمام ابزارهایی که در محیط کار وجود دارند مانند صندلی، میز، صفحه نماش و حتی یک مداد باید به صورت ارگونومیک ساخته شده باشند و راحتی را برای شما فراهم سازند.

عادت و برنامه استراحت را ارزیابی کنید: بدون استراحت و خواب کافی امکان کار کردن وجود ندارد. کمبود خواب بر روند کار و تواناهایی فیزیکی و درگیری‌های فکری و ذهنی به طور چشمگیری تأثیر گذار است.

استرس و اضطراب را کاهش دهید: یکی از اهداف ارگونومی کاهش اضطراب است. ارگونومی اضطراب و استرس حاصل از کار و وظایف را کاهش می‌دهد. برای گرفتن نتیجه بهتر و بهینه شدن روند کار بهتر است تا جای ممکن اضطرابتان را کاهش دهید.

چکاپ پزشکی فراموش نشود: چکاپ مدام پزشکی باعث می‌شود از مشکلات و بیماری‌های احتمالی آگاه شده و در صورت لزوم برای درمان و پیشگیری از آن‌ها اقدام کنید. پس سعی کنید هرچند ماه یک بار چکاپ پزشکی را انجام دهید.

پاداش بدهید: یکی از بهترین ابزارهای ارگونومیک که به روند کار بهتر کمک می‌کند پاداش است. پاداش باعث می‌شود نیروها احساس خوبی از تلاش‌هایشان داشته باشند. پس می‌توان با خرید ابزارهای ارگونومیک اصول ارگونومی را رعایت کرده و به سلامتی روحی و جسمی نیروها کمک کنید.

ارگونومی چه فایده‌ای برای سازمان شما دارد؟

ارگونومی در محیط کار می‌تواند برای سازمان شما مزایا و فوایدی داشته باشد، روش‌های زیر باعث پیشرفت سازمان شما است:

با ارگونومی هزینه‌ها را کاهش دهید: با کاهش عوامل خطر ارگونومیک از بسیاری هزینه‌های پر خطر کارگران جلوگیری کرده هزینه‌های غیرمستقیم می‌تواند تا بیست برابر هزینه مستقیم یک آسیب باشد.

با ارگونومی بهره‌وری را در سازمان افزایش دهید: بهترین راه حل‌های ارگونومیک معمولاً باعث افزایش بهره‌وری می‌شوند. با طراحی محل کار ارگونومیک که امکان وضعیت بهتر کار، حرکات کمتر، ارتفاعات بهتر و حالات قرارگیری راحت‌تر را داشته باشد، محل کار کارآمدتر کنید.

با ارگونومی کیفیت را بهبود ببخشید: ارگونومی در محیط کار هرچه ضعیف‌تر باشد کارگران خسته‌تر و ناامید می‌شوند و بهترین کار خود را انجام نمی‌دهند. وقتی وظیفه شغلی از لحاظ جسمی بیش از حد به کارگر ضربه وارد کند، ممکن است کارگر کار خود را به نحو احسن انجام ندهد. مثلاً اگر ارتفاع صفحه نمایش تا چشم پرسنل مناسب نباشد باعث خستگی چشم و گاهی سردردهای مکرر کارمند شده و این امر نیروی کار را دچار اختلال می‌کند.

مشارکت کارکنان را افزایش دهید: وقتی مدیران یک شرکت و یا سازمان تمام تلاش خود را برای اطمینان از سلامت و ایمنی کارگر خود انجام می‌دهند، کارمندان متوجه خواهند شد. اگر یک کارمند در طول روز کاری، خستگی و ناراحتی را تجربه نکند، می‌تواند گردش مالی، غیبت، مشکلات روحی و افزایش درگیری فکری را کاهش دهد.

ارگونومی فرهنگ ایمنی بهتری ایجاد می‌کند: داشتن یک محیط با رعایت اصول ارگونومی تعهد شما نسبت به امینی و سلامتی را به عنوان یک ارزش اصلی نشان می‌دهد. جمع بندی چهار مزیت قبلی، یک فرهنگ ایمنی قوی برای شرکت شما است. کارمندان سالم ارزشمندترین دارایی شما هستند. با ایجاد و تقویت فرهنگ ایمنی و بهداشت در محیط کار باعث عملکرد بهتر نیروی انسانی برای سازمانتان شوید.

راهکارهایی برای پیاده سازی ارگونومی در محیط کار

مدیران هر سازمان برای داشتن یک محیط کار ارگونومیک نیازمند رعایت یک سری اصول ارگونومی هستند که با رعایت این اصول و فرایندها تاثیر مثبتی بر کل تجارت و سازمان خود می گذارند. در اینجا اشاره ای به راهکارهایی برای بهبود ارگونومی در محیط کار شما داریم:

مرحله اول: مشاغل را برای تجزیه و تحلیل ارگونومیک اولویت بندی کرده. لیستی شامل بررسی کارکنان و نیازمندهای آن‌ها و اولویت بندی نیازهای آن‌ها تهیه کنید.

مرحله دوم: تجزیه و تحلیل ارگونومیک را انجام دهید. این تجزیه و تحلیل میزان خطر برای هر شغل در محل کار را اندازه گیری می‌کند.

مرحله سوم: لیستی از فرصت‌های ارگونومیک تهیه کنید. لیست فرصت‌ها این امکان را می‌دهد تا منابع شرکت را اولویت بندی کرده و با کنترل صحیح، عوامل ریسک و خطر را کاهش دهید.

مرحله چهارم: بهترین راه حل را با رویکرد تیم تعیین کنید. تیمی تشکیل داده تا بهترین کنترل‌ها را برای اجرای برنامه انجام دهند.

مرحله پنجم: تصویب نهایی و راه حل پیاده سازی اگر نیاز به کسب سرمایه هست، راحل‌های نهایی برای کسب سرمایه و پیاده سازی ارگونومی انجام می‌شود.

مرحله ششم: میزان بهبود ارگونومیک را برای اثربخشی ارزیابی کنید. پس از انجام اصلاحات، میزان اثربخشی ارگونومی را در محیط بررسی و اندازه گیری کنید. نتیجه را در اختیار مدیریت سازمان قرار دهید.

برای ارگونومی هزینه کنید!

ارگونومی صحیح و به جا ارزش صرف وقت و پول را به هر قیمتی دارد. اگر برای ارگونومی به درستی هزینه صرف کنید بهره‌وری کار و کارکنان افزایش یافته و مدیران شرکت نتیجه حاصل از اجرای ارگونومی خوب در محیط را از نظر اقتصادی تجربه خواهند کرد.
طراحی ضعیف و نادرست و خسته کننده محصول و محیط و افراد باعث خسته شدن نیروها شده و ارگونومی اشتباه نه تنها بهره‌وری را کاهش می‌دهد بلکه اشتیاق نیروها را کاهش می‌دهد. تهیه وسایل و ابزار نو و روش‌های ابتکاری جدید باعث می‌شود نیروهای سازمان حس بهتری داشته باشند و با روحیه‌ای بهتر به روند کار خود ادامه می‌دهند. با انجام این روش نیروهای خوب شما برای همیشه مال خودتان هستند.

بهتر است برای پیاده سازی طرح نهایی ابتدا یک بار آن را به صورت آزمایشی امتحان کنید. اگر قرار است برای ارگونومی هزینه صرف کنید حتماً فواید و عواقب آن را مد نظر داشته باشید، اگر ارگونومی برای شخصی مناسب باشد دلیل ندارد که آن برای شما مناسب است، پس تحقیقات لازم را انجام داده و ویژگی‌های فیزیکی، ماهیت کاری خود و نیروهایتان را شناسایی کرده، سپس آن را در محیط و برای نیروهایتان پیاده سازی و اجرا کنید.

آموزش نیز قسمتی از ارگونومی صحیح محسوب می باشد. برای این مورد بررسی این نکات حائز اهمیت است:

۱- چقدر آموزش لازم است؟
۲- چه میزان هزینه برای آموزش نیاز است؟
۳- اگر آموزش به درستی انجام نشود، ازسرگیری مجدد آن چقدر هزینه دارد؟
۴- آیا صرف این هزینه‌ها ارزش دارد؟

نتیجه گیری: در این مقاله به بررسی مزایای وجود ارگونومی، پیاده سازی ارگونومی در سازمان شما و برخی اقداماتی که می‌توانید برای کاهش خطر صدمات انجام دهید، پرداختیم. اما، همانطور که می دانید، ارگونومی به دنبال راه‌هایی است که شغل را متناسب با شخص قرار بهبود بخشد. این بدان معناست که ارگونومی رویکردی پرسنلی برای طراحی ابزارها، کارها و مناطق کاری است.

بدن هر پرسنلی از نظر اندازه، شکل و توانایی متفاوت است. هر یک از ما از ابزارها و حرکات مختلفی استفاده می‌کنیم و در طی یک روز در موقعیت‌های مختلفی نشسته، ایستاده و حرکت می‌کنیم. بنابراین هر تلاشی برای اینکه محل کار شما واقعاً ارگونومیک باشد، باید هر پرسنل را در محیط کار درگیر کند.

اگر مدت طولانی علائم را نادیده بگیرید، ممکن است در نهایت کارکنان شما نتوانند کار فعلی خود را انجام دهد و بهره‌وری آن‌ها کاهش یابد. ممکن است شما مجبور شوید کارها را به طور دائم منتقل کنید، نیروها آسیب فیزیکی دیده و تحت فیزیوتراپی یا حتی جراحی قرار گیرند. در بدترین حالت ممکن است دچار ناتوانی‌های بزرگ و دردناک شوند و نتوانند کار کنند و این آسیب بزرگی برای سازمان شما است.

بنابراین توجه به بدن کارکنان و شرایط کاری آن‌ها و تلاش در راستای بهبود آن‌ها مهم است.

منابع:
وب سایت whatis
وب سایت mena
وب سایت ergo-plus
وب سایت reliableplant
وب سایت xagrosfilm