تکنیک های ارزیابی روانشناختی برای تعیین عوامل شناختی، هیجانی، شخصیتی و رفتاری سهیم در آسیب شناسی روانی شاغلین طراحی شده اند.
این روشها را در چهار گروه تقسیم بندی می نمایند:
- عوامل روانی
- عوامل ارگونومی
- استرس شغلی
- اختلالات خواب و نوبت کاری
۱- عوامل روانی محیط کار:
یکی از ابعاد مهم انسان، ابعاد روحی و روانی او است که متقابلاً بر زندگی جسمی او تأثیر می گذارد. بیماریهای روانی و عصبی آشکارا در همه محیط های کار ملاحظه می شود بطوریکه گفته می شود حدود ۲۰% کارگران از آن رنج می برند و حدود ۳۰% غیبت ها ناشی از وضعیت نامناسب روانی می باشد. این بیماریها عامل مهمی در تشنج محیط کار و افت بهره وری می باشد.
بی اعتنایی نسبت به تدابیر ایمنی بسیاری از حوادث ناشی از کار ناشی از بی مبالاتی نسبت تدابیر حفاظتی است. ممکن است عوامل زیر در این امر دخیل باشد:
- غرور و احساس اینکه تجربه کافی نسبت به مقابله با حوادث وجود دارد
- تصور آنکه تدابیر حفاظتی، راندمان را کاهش می دهد و سرعت انجام کار تقلیل می یابد
- اجرای تدابیر حفاظتی فرمانبرداری را نشان می دهد و نیروی کار از این امر گریزان است
- بی اطلاعی از شیوه های انجام کار کم خطر و بطور کلی کمبود آموزش
- خستگی و عدم تمرکز
- بیماریها
- سایر عوامل محیطی
محیط و شرایط کار
محیط کار عامل روانی مهمی به شمار می آید. روابط صمیمانه و انسانی بین کارگران، کارفرما و مدیران و رضایت کارگران از شرایط کار از جمله مزد، ساعت کار، عدم تبعیض، امکانات رفاهی، تضمین آتیه، وضع استخدامی مناسب و… می تواند تأثیر مهمی در کاهش حوادث داشته باشد.
نظم و ترتیب و نظافت محیط کار و وجود مددکاران برای رسیدگی به مشکلات شخصی نیروی کار نیز در بهبود شرایط محیط کار مؤثر است.
عوامل روانی زیان آور شامل موارد ذیل هستند که اکثرا توسط پرسشنامه مورد بررسی قرار می گیرند:
- سلامت عمومی
- حالتهای روانی
- افسردگی
- اضطراب
- پرخاشگری
- خستگی
- رضایت شغلی
- شخصیت
- فرسودگی شغلی
- کیفیت زندگی
- وابستگی شغلی
پرسشنامه ها و آزمونها
آزمون ها
- آزمون حافظه فعال n-back
- آزمون حافظه وکسلر
- تست دسته بندی کارت های ویسکانسین (WCST)
- آزمون عملکرد پیوسته
- تست استروپ
پرسشنامه ها
- پرسشنامه سنجش خستگی چند بعدی MFI
- پرسشنامه استرس شغلی HSE
- تست MMPI – آزمون مینه سوتا
- پرسشنامه حل مسئله هپنر – PSI
- پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28)
- پرسشنامه شدت بی خوابی – ISI
- مقیاس خواب آلودگی اپورث – Epworth
- پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ (PSQI)
- آزمون سنجش شاخص فشار کاری ناسا NASA-TLX
- پرسشنامه افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-42)
- پرسشنامه شکست های شناختی شغلی
- فرسودگی شغلی مسلش
- تست شخصیت شناسی نئو
- خستگی شغلیJIQ
- پرسشنامه درگیری شغلی (مشارکت کاری)
- پرسشنامه ریتم سیرکادرین
- پرسشنامه خستگی شغلی سوئدی (P-SOFI)
- پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز
- پرسشنامه شدت افسردگی بک
- پرسشنامه اضطراب بک
- پرسشنامه خستگی چشم
- پرسشنامه رضایت شغلی بری فیلد و روث
- پرسشنامه آزمون شخصیت آیزنک
- پرسشنامه کیفیت زندگی ویر و شربون- (SF-36
- پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا
- تست شخصیت شناسی MBTI
- پرسشنامه استعداد خستگی شغلی ودانوویچ و کاس
- پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی
- پرسشنامه دلبستگی شغلی ادواردز و کلیپاتریک (۱۹۸۴)
- پرسشنامه افسردگی گلدبرگ
- پرسشنامه هوش هیجانی برادبری و گریوز
- پرسشنامه عجین شدن با شغل (شاوفلی و بکر، ۲۰۰۳)
——————————————————————————————————————-
۲- عوامل ارگونومی:
اختلالات اسکلتی عضلانی
عوامل خطر و آسیب های اسکلتی – عضلانی
آسیب های اسکلتی عضلانی یک پدیده چند عاملی است و در نتیجه تاثیر عوامل گوناگون ایجاد می شود. بطور کلی تمام عوامل خطر را می توان در ۴ گروه طبقه بندی کرد:
- عوامل ژنتیکی
- عوامل مورفولوژیکی
- عوامل روانی و اجتماعی
- عوامل بیومکانیکی
عوامل روانی و اجتماعی
در مورد رابطه عوامل روانی اجتماعی با شیوع آسیب های اسکلتی عضلانی گفتنی است بطور کلی نارضایتی از کار یکی از این دست عوامل است که دارای ارتباط شدید با آسیب های اسکلتی عضلانی می باشد.
برخی محققان نیز بالا بودن اضطراب، روان پریشی، افسردگی و عوارض جسمانی را در افراد مبتلا به کمردرد گزارش کرده اند. برخی مطالعات نشان داده اند که کمبود استراحت، سردردهای مکرر، تنها زندگی کردن، درد معده و خستگی از جمله عوامل استرس روانی اجتماعی است که در افراد مبتلا به آسیب های اسکلتی عضلانی وجود دارد.
پرسشنامه ها
پرسشنامه هایی که به بررسی عوامل روانی اجتماعی مرتبط با عوارض اسکلتی عضلانی می پردازند در این گروه قرار دارند.
ب) پرسشنامه ارگونومی بیمارستان
ارگونومی در تمام سازمان ها جهت بهبود شرایط کاری، اصلاح و بهینه سازی محیط کار مورد استفاده قرار می گیرد. بهینه سازی شغل و تجهیزات و توجه به محدودیت ها و توانایی های افراد در علم ارگونومی مورد توجه قرار می گیرد. آموزش و توجه به اصلاحات در سازمان باعث افزایش بهره وری، افزایش انگیزه کارکنان، افزایش اثربخشی و کاهش هزینه های سازمان می گردد. ارگونومی رابطه بین انسان، محیط، ماشین و ابزارآلات را بررسی می کند و به دنبال افزایش آسایش و راحتی کارکنان در هر وظیفه ای است. محدود ساختن تنش های روانی کار و ایجاد محیط سالم و بدون استرس برای کاهش بار روانی کارکنان نیز از اهداف ارگونومی به شمار می رود. وضعیت مناسب بدنی و تجهیزات مناسب با افراد از تدابیر ارگونومیکی هستند که به ایجاد محیطی سالم تر کمک می کند که باعث می شود در امور بهبود و پیشرفت حاصل شود.
بیمارستان ها یکی از مناطق مهم و قابل توجه در مسائل ارگونومیکی هستند که بایستی از جنبه های گوناگون مورد بررسی قرار بگیرند. از جمله موارد مهم مورد توجه می توان به شرایط محیطی بیمارستان شامل میزان نور و روشنایی، میزان صدای مجاز هر قسمت کاری، درصد رطوبت و گرمای محیط، تهویه مناسب، نوبت کاری ها و… اشاره نمود. بیمارستان یک صنعت وسیع با انواع نیروی کار حرفه ای و غیر حرفه ای است که اکثر کارها در آن به صورت دستی می باشد که موجب درگیری پیوسته تمام اندام ها است و در نتیجه عدم رعایت اصول ارگونومیکی منجر به اختلالات مختلف اسکلتی-عضلانی می شود. یکی از اساسی ترین مشکلات در بیمارستان ها که باعث شیوع بالای اختلالات اسکلتی-عضلانی در بین کارکنان آن می شود مربوط به فعالیتهای حمل و جابجایی بیماران است. انواع فعالیت ها در بیمارستان ها که بیشتر آن مربوط به حمل دستی است، شامل کشیدن، هل دادن، بلند کردن و… بیمار است که در مقایسه با اشیاء، انسان غیرقابل پیش بینی و تعیین میزان چنگش مناسب، مشکل تر است. علاوه بر ریسک فاکتورهای معمول در صنایع مختلف، در کارکنان بیمارستانی میزان استرس کاری، وزن متغیر و تحرک بیماران، نیاز به احترام به بیماران و سرعت عمل های متفاوت موجب اختلالات بیشتری می گردد. در پیشگیری از این موارد میزان و نوع آموزش به کارکنان و خصوصا کادر پرستاران و بهیاران بیمارستان بسیار ضروری به نظر می رسد. پرسشنامه های مختلفی جهت سنجش میزان آگاهی افراد در مورد وضعیت صحیح حمل و جابجایی بیمار، میزان بار روانی متحمل شده، عوامل و شرایط محیطی، اختلالات اسکلتی-عضلانی وجود دارد که پرسشنامه ارگونومی بیمارستان یکی از آنها می باشد.
دانلود پرسشنامه ارگونومی بیمارستان
——————————————————————————————————————-
۳- استرس شغلی
مطالعه مطالبی در مورد استرس شغلی منتشر شده در همین وبسایت
پرسشنامه ها
پرسشنامه استرس در محیط کار و شرایط کاری پرفشار کوپر
پرسشنامه درگیری شغلی لاداهل و کنجر
——————————————————————————————————————-
۴- اختلالات خواب و نوبت کاری
پرسشنامه ها:
۱- مقیاس خواب آلودگی ذهنی استنفورد
۲- پرسشنامه سنجش خواب آلودگی ذهنی کارولینسکا
۳- معیار سنجش تفسیری از سطح خواب آلودگی
۴- مقیاس خواب آلودگی اپورث – ESS
